• Năm sáng tác: 2020
• Chất liệu: màu nước trên lụa

Người Việt xưa nay vẫn mê bốn thú chơi tao nhã sau: “Nhất chữ, nhì tranh, tam sành, tứ mộc.” Nhắc đến thú chơi tranh, lại không thể bỏ qua việc chơi tranh dân gian ngày Tết. Độ cuối năm, thường là sau Tết Ông Táo, người ta bất kể giàu nghèo lại sắm sửa những bức tranh với hy vọng đón vinh hoa, phú quý về nhà. Gỡ tranh cũ xuống, treo tranh mới lên, cũng là có hàm ý “Tống cựu, Nghinh tân.”

Tranh Tết dân gian có đa dạng thể loại và đề tài, chẳng hạn như tín ngưỡng, chúc tụng, lịch sử, phong cảnh… Đại để đều có nội dung cầu chúc những điều tốt đẹp, an khang thịnh vượng cho gia chủ.

Hôm nay chúng tôi giới thiệu một tác phẩm mới trong dòng tranh Tết: tranh in ván khắc Thần Đồ – Uất Luỹ, thực hiện thủ công hoàn toàn bởi hoạ sĩ Đoàn Thành Lộc và hiện đang được Nam Ngọc Hàn Mặc phát hành. Cặp tranh này thuộc thể loại tranh cổng, với ý nghĩa bảo vệ gia trạch, tiêu trừ tà ma, ngăn không cho những điều tiêu cực thâm nhập vào ngôi nhà.

Thần Đồ [神荼] và Uất Lũy [郁壘] vốn là hai vị Môn Thần (thần cổng) có quyền năng trừ tà đuổi quỷ, bảo hộ bình an. Trong tác phẩm lần này, anh Đoàn Thành Lộc hoạ lại hai vị Thần Đồ và Uất Lũy mang đậm nét văn hoá Việt Nam, cụ thể là thời nhà Nguyễn. Hai vị thần “mặc phục sức võ quan triều Nguyễn, đầu đội mão Hổ Đầu, ngực đeo thẻ bài tước phẩm.”

Bức tranh vẽ Thần Đồ ở bên phải. Ngài tay cầm trường đao, tay giữ kiếm, lưng đeo cung tên. Bên cạnh ngài có con dơi chúc xuống ngậm chữ Thọ [壽], là Phúc Thọ [福壽] đáo lai.

Bức tranh vẽ Uất Luỹ ở bên trái. Ngài tay cầm búa dài, có kiếm có cung. Bên cạnh ngài là con hươu kèm chữ Tài [財], tức là Tài Lộc [財祿] song hành.

Trên cùng của tranh Thần Đồ có rồng quấn chữ Nhật [日], Uất Luỹ có phượng hướng chữ Nguyệt [月], gợi đến hàm ý “long phụng trình tường”, hướng đến một năm mới tươi sáng hơn. Đây có lẽ là những điều chúng ta cần nhất trong những ngày này: một niềm tin rằng chư vị thần linh sẽ luôn bảo vệ chúng ta và những người thân khỏi mọi điều tai ách.

Để trang trí cho ngày Tết hôm nay, chúng ta không thiếu những món hiện đại tân thời. Nhưng bên cạnh đó, người Việt vẫn không quên hoa đào hoa mai, bánh chưng bánh tét. Tranh Tết, cũng như các nếp ngày Xuân, đều mang trong đó ý nghĩa của hàng trăm năm nhân dân đã luôn nguyện cầu cho những điều bình an, khanh thái.