Tranh Khắc Bản Thơ Nôm
Bấm vào mỗi tranh để xem thông tin chi tiết.
Đầu Lòng Hai Ả Tố Nga
Truyện Kiều là một trong những tác phẩm thơ ca có tầm quan trọng nhất trong văn học Việt Nam, được đại thi hào Nguyễn Du sáng tác vào đầu thế kỷ 19. Kiệt tác này gồm 3.254 câu được viết theo thể thơ lục bát. Tác phẩm kể về cuộc đời bi kịch của Thúy Kiều, một cô gái có nhan sắc và tài năng xuất chúng. Tuy nhiên, hơn cả câu chuyện về sự đấu tranh cá nhân, Truyện Kiều còn là một bình luận sâu sắc về các thế lực xã hội, chính trị và văn hóa trong thời đại của Nguyễn Du. Tác phẩm phản ánh lý tưởng Nho giáo, triết lý Phật giáo và sự ảnh hưởng sâu sắc của khái niệm “định mệnh” và “nghiệp quả” trong văn hóa Việt Nam.
Đoạn thơ này giới thiệu hai người con gái xinh đẹp của gia đình họ Vương, Thúy Kiều và Thúy Vân; miêu tả sống động về vẻ đẹp hoàn mỹ, sự tao nhã và duyên dáng của họ.
Đầu lòng hai ả tố nga,
Thuý Kiều là chị, em là Thuý Vân.
Mai cốt cách, tuyết tinh thần,
Mỗi người một vẻ, mười phân vẹn mười.
Hài Văn Lần Bước Dặm Xanh
Truyện Kiều là một trong những tác phẩm thơ ca có tầm quan trọng nhất trong văn học Việt Nam, được đại thi hào Nguyễn Du sáng tác vào đầu thế kỷ 19. Kiệt tác này gồm 3.254 câu được viết theo thể thơ lục bát. Tác phẩm kể về cuộc đời bi kịch của Thúy Kiều, một cô gái có nhan sắc và tài năng xuất chúng. Tuy nhiên, hơn cả câu chuyện về sự đấu tranh cá nhân, Truyện Kiều còn là một bình luận sâu sắc về các thế lực xã hội, chính trị và văn hóa trong thời đại của Nguyễn Du. Tác phẩm phản ánh lý tưởng Nho giáo, triết lý Phật giáo và sự ảnh hưởng sâu sắc của khái niệm “định mệnh” và “nghiệp quả” trong văn hóa Việt Nam.
Đoạn này vẽ nên khung cảnh lãng mạn khi Thúy Kiều và các em gặp Kim Trọng, người sau này trở thành người yêu của Kiều. Cảnh này diễn ra trong tiết trời tháng Ba dễ chịu, khi nhóm trẻ đang trên đường về nhà sau khi tham gia lễ Thanh Minh.
Hài văn lần bước dặm xanh
Một vùng như thể cây quỳnh cành dao
Chàng Vương quen mặt ra chào,
Hai Kiều e lệ nép vào dưới hoa.
Trong Đầm Gì Đẹp Bằng Sen
Bài ca dao ca ngợi vẻ đẹp của hoa sen. Dù mọc lên từ bùn lầy, hoa sen vẫn giữ được sự thanh cao, không bị vấy bẩn bởi bùn. Bài thơ dạy chúng ta rằng, giống như hoa sen, con người có thể giữ vững giá trị của mình dù phải đối mặt với hoàn cảnh khó khăn.
Trong đầm gì đẹp bằng sen,
Lá xanh, bông trắng lại chen nhị vàng.
Nhị vàng bông trắng lá xanh,
Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn.
Công Cha Như Núi Thái Sơn
Bài ca dao nhấn mạnh những công lao to lớn của cha mẹ: công lao của cha được ví như núi cao, còn tình yêu của mẹ được so sánh với dòng nước vô tận. Bài thơ khuyến khích lòng hiếu thảo, kêu gọi con cái phải hết lòng tôn kính và yêu thương cha mẹ mình.
Công cha như núi Thái Sơn,
Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra.
Một lòng thờ mẹ, kính cha,
Cho tròn chữ hiếu mới là đạo con.
Ví Dầu Cầu Ván Đóng Đinh
Bài ca dao thể hiện rằng, dù cuộc sống hàng ngày đầy khó khăn, người mẹ vẫn luôn kiên trì hỗ trợ và dẫn dắt con mình. Người con đến trường để học tập kiến thức, trong khi người mẹ tiếp tục học hỏi từ chính những trải nghiệm trong cuộc sống. Bài thơ đề cao tình mẫu tử và sự đồng hành của cha mẹ.
Ví dầu cầu ván đóng đinh,
Cầu tre lắt lẻo, gập ghềnh khó đi,
Khó đi mẹ dẫn con đi,
Con đi trường học, mẹ đi trường đời.
Muốn Sang Thì Bắc Cầu Kiều
Bài ca dao nhấn mạnh tầm quan trọng của giáo dục và vai trò của người thầy. Cũng như muốn qua sông phải xây cầu, cha mẹ cần trân trọng và kính yêu thầy cô nếu muốn con cái được học hành tử tế. Hơn nữa, bài thơ cũng khẳng định rằng, không có sự chỉ dạy đúng đắn, con người khó lòng làm nên việc lớn.
Muốn sang thì bắc cầu kiều,
Muốn con hay chữ phải yêu quý thầy,
Muốn khôn thì phải có thầy,
Không thầy dạy dỗ đố mày làm nên.
Một Mai Đỗ Đạt Về Làng
Bài ca dao khắc họa hình ảnh một Nho sinh đỗ đạt, cưỡi ngựa tiến về làng quê, theo sau là chiếc võng của người vợ. Đôi vợ chồng được vây quanh bởi những biểu tượng thể hiện sự kính trọng mà cộng đồng dành cho họ. Dịp này còn được đánh dấu bằng các nghi thức truyền thống, bao gồm việc cúng bái tổ tiên. Ngoài ra, Nho sinh còn bày tỏ lòng biết ơn đối với người vợ đã luôn sát cánh ủng hộ mình.
Một mai đỗ đạt về làng
Ngựa anh đi trước, võng nàng theo sau
Tàn, quạt, hương án theo hầu
Vinh quy bái tổ, trầu cau ăn mừng.
Hôm Qua Tát Nước Đầu Đình
Bài ca dao mô tả cảnh chàng trai thăm dò xem cô gái có tình cảm với mình không. Anh tạo ra một tình huống để có chút tương tác vui vẻ, đồng thời ngầm báo hiệu rằng anh sẵn sàng tiến xa hơn trong mối quan hệ.
Hôm qua tát nước đầu đình
Bỏ quên chiếc áo trên cành hoa sen.
Em được thì cho anh xin
Hay là em để làm tin trong nhà?
Gặp Đây Mận Mới Hỏi Đào
Bài ca dao tái hiện cuộc trò chuyện giữa một chàng trai tên Mận và một cô gái tên Đào. Chàng Mận hỏi xem có ai đã vào khu vườn hồng của cô Đào chưa, như một ẩn dụ về trái tim của cô. Cô Đào đáp rằng dù có lối vào khu vườn, nhưng chưa ai bước vào. Cuộc đối thoại này ẩn dụ việc cô gái đã sẵn sàng mở lòng để yêu, nhưng chưa có ai thực sự chinh phục được trái tim cô.
Gặp đây Mận mới hỏi Đào
“Vườn hồng đã có ai vào hay chưa?”
Mận hỏi thì Đào xin thưa:
“Vườn hồng có lối nhưng chưa ai vào.”
Cô Kia Cắt Cỏ Một Mình
Bài ca dao vẽ nên cảnh chàng trai bày tỏ mong muốn cùng cô gái tham gia công việc cắt cỏ, qua đó thể hiện ý định gắn bó đời mình với cô. Anh đề xuất rằng cả hai có thể biến tình cảm hiện tại thành một mối quan hệ bền chặt.
Cô kia cắt cỏ một mình,
Cho anh cắt với chung tình làm đôi.
Cô còn cắt nữa hay thôi.
Cho tôi cắt với làm đôi vợ chồng.