Sách Hướng Dẫn
Bàn Tiệc Ngày Tết

Nội dung này nằm trong khuôn khổ dự án
Tết Ta Trời Tây 2025 | Chương trình tại Bảo tàng DAR & NMAA

Giới thiệu về
Tiệc Tất Niên Đoàn Viên

Cũng giống như mùa lễ hội ở Hoa Kỳ, Tết đối với người Việt Nam được xem như cả một mùa lễ kéo dài thay vì chỉ vài ngày cố định.

Một trong những điểm nhấn của dịp Tết là bữa cơm Tất Niên sum họp gia đình. Diễn ra vào cuối tháng Chạp âm lịch, buổi cỗ đặc biệt này quy tụ toàn bộ gia đình. Theo một cách nào đó, nó khá giống với bữa tối Lễ Tạ Ơn hoặc Giáng Sinh.

Trong buổi sum họp này, cả gia đình cùng nhìn lại những trải nghiệm của năm cũ và chia sẻ những hy vọng cho năm mới.

BAN THỜ

Phần này giới thiệu những món ăn thường dân cúng trên ban thờ gia tiên trong Tiệc Tất Niên Đoàn Viên.

Trưng bày Ban Thờ Gia Tiên được lấy cảm hứng từ ban thờ gia tiên truyền thống thường thấy trong các gia đình ở miền Nam Việt Nam.

Tranh thờ Cửu Huyền Thất Tổ
Trên những ban thờ này thường có một bức tranh đại diện cho toàn bộ tổ tiên của gia đình. Các chi tiết tinh tế trong bức tranh thể hiện lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc của con cháu đối với gia tiên, đồng thời gửi gắm mong ước về sự phồn vinh thịnh vượng, hoà hợp lớn mạnh của gia tộc. (Để biết thêm thông tin về tác phẩm Tranh thờ Cửu Huyền Thất Tổ, vui lòng truy cập trang này.)

Trong bữa cơm Tất Niên Đoàn Viên của người Việt, các thức đồ cúng được dâng lên ban thờ gia tiên. Gia chủ sẽ khấn vái để mời tổ tiên về chung vui Tết cùng con cháu.

Tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên của người Việt dạy rằng, dù tổ tiên đã rời khỏi thế giới vật chất, chúng ta vẫn tiếp tục tôn kính và tưởng nhớ họ với lòng thành sâu sắc, tin rằng tổ tiên luôn hiện diện và dõi theo con cháu.

Gà Luộc

boiled rooster

Con gà trống luộc vàng óng là món lễ vật quan trọng trên bàn thờ gia tiên trong dịp Tết.

Vì gà trống báo hiệu bình minh bằng tiếng gáy của mình, người ta dâng lễ vật này, hy vọng về một tương lai tươi sáng khi khép lại năm cũ và bước sang năm mới.

Xôi Gấc & Chè Đậu Trắng

momordica sticky rice & black-eye pea sweet soup with coconut milk

Một cặp món cúng hay xuất hiện trong văn hóa thờ cúng tổ tiên của người Việt là xôi và chè.

Xôi có rất nhiều loại, vì người ta thường trộn gạo nếp với các loại cây lá khác nhau để tạo ra đa dạng màu sắc và hương vị. Xôi được nặn thành những hình tròn hoặc những hình dáng đẹp mắt, tượng trưng cho sự sung túc.

Trong tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên của người Việt, con cháu kính trọng tổ tiên như thể họ vẫn hiện diện. Do đó, các món cúng cũng chính là những món ăn mà gia đình có thể thưởng thức sau đó.

Việc lãng phí các món cúng là điều không được khuyến khích. Điều này không chỉ vì mục đích tiết kiệm, mà còn bởi vì sau khi món ăn được dâng lên, nó trở thành lộc may mắn.

BÀN TIỆC

Phần này giới thiệu những món ăn thường bày lên bàn tiệc tất niên gia đình.

Vì cỗ Tất Niên Đoàn Viên là cơ hội tuyệt vời để các thành viên gia đình quây quần bên nhau, bữa tiệc này thường có nhiều món ăn. Số lượng món ăn sẽ được điều chỉnh tùy theo số lượng người tham dự.

Các món ăn trong bữa tiệc bao gồm món khai vị, món chính (thịt và rau củ), các loại canh, và tráng miệng.

Khai Vị

Bánh Chưng

stuffed sticky rice cake, square

Bánh Tét

stuffed sticky rice cake, round

Bánh chưng, bánh tét là những món ăn truyền thống không thể thiếu trong dịp Tết, được làm từ những nguyên liệu quen thuộc trong ẩm thực Việt Nam như gạo nếp, thịt lợn, và đậu xanh.

Bánh được gói trong lá chuối, có hình vuông hoặc tròn, phản ánh truyền thống và lối sống của người dân địa phương.

Chúng tượng trưng cho hy vọng về một năm mới sung túc nhờ vào đất đai màu mỡ.

Nem, Chả, Đồ Nguội

Vietnamese cold cuts – sour meat pie, beef bologna, pork sausage

Các món đồ nguội của Việt Nam là những món khai vị ngon miệng, vừa miếng, có thể thưởng thức khi lạnh hoặc nóng.

Gỏi Đu Đủ Tôm Thịt

papaya salad with boiled shrimp and meat | sauce: lime juice, vinegar, red chili, garlic, sugar

Món này cũng giống như nhiều món gỏi khác của Việt Nam, có hương vị nhẹ nhàng, chua ngọt. Sự kết hợp hài hòa này không chỉ đánh thức vị giác mà còn hỗ trợ tiêu hóa hiệu quả.

Chả Giò

spring roll | sauce: fish sauce, garlic, chili, lime juice, sugar

Chả Giò được làm từ hỗn hợp thịt heo xay, nấm mèo thái sợi, rau củ và bún, tất cả được cuốn trong bánh tráng và chiên giòn.

Gỏi Cuốn

summer roll
sauce: soybean sauce, peanut, papaya

Gỏi Cuốn được làm từ rau sống, tôm luộc, thịt heo và bún. Khác với Chả Giò nóng giòn, Gỏi Cuốn là một món ăn tươi mát, giúp cân bằng bữa ăn.

Món Thịt Cá

Món Lên Mâm

Dưới đây là ba món lên mâm trọn bộ.

Bún Đậu Mắm Tôm

vermicelli with fried tofu, raw veggies | sauce: shrimp paste, chilly, kumquat juice

Bánh Hỏi Thịt Heo Quay

fine vermicelli with roast pork, raw veggies | sauce: fish sauce, garlic, chili, lime juice, sugar

Bánh Mì Bò Kho

beef stew with slices of baguette

Bún Đậu Mắm Tôm là đặc sản của miền Bắc, Bánh Hỏi Heo Quay xuất hiện ở cả miền Trung và miền Nam. Trong khi đó, Bánh Mì Bò Kho là sự kết hợp độc đáo của nhiều nền ẩm thực: bánh mì và món hầm từ phương Tây, bột cà ri Ấn Độ, và nước mắm Việt Nam.

Món Ăn Với Cơm

Những món dưới đây trong phần Món Thịt Cá thường ăn chung với cơm.

Thịt Kho Trứng kèm Cải Chua Dưa Giá

braised pork and eggs. pickled cabbage, bean sprouts, carrot, and chive

Thịt Kho Trứng là món ăn phổ biến trong dịp Tết. Món ăn này có thể để được lâu mà không sợ bị hỏng.

Món này thường được ăn kèm với Cải Chua Dưa Giá – một món rau muối chua thanh mát để cân bằng hương vị đậm đà của món chính.

Người Việt tin rằng một bữa tiệc nên bao gồm các món ăn được chế biến từ nhiều nguyên liệu chính và đa dạng cách chế biến. Điều này giúp bữa tiệc trở nên thú vị hơn và phong phú về hương vị.

Cánh Gà Chiên Mắm

deep-fried chicken wings with fish sauce glaze

Bắp Cải Cuộn Thịt

steamed pork cabbage roll

Cá Kho

braised fish with caramelized fish sauce

Tôm Rang

fried shrimp

Món Rau

Không bữa ăn Việt Nam nào trọn vẹn nếu thiếu những món rau. Thực tế, rau thường được coi là “món chính,” chứ không chỉ đơn thuần là món phụ.

Người Việt yêu thích rau đến mức đã sáng tạo ra nhiều cách nấu nướng khác nhau để chế biến chúng.

Khổ Qua Xào Trứng

bitter melon with scrambled eggs

Trong tiếng Việt, khổ qua nghe giống như câu “cái khổ qua rồi.” Đây là lý do khổ qua trở thành món ăn phổ biến vào dịp Tết, vì người ta hy vọng rằng những khó khăn sẽ qua đi trong năm mới.

Rau Muống Xào Tỏi

water spinach stir-fried with garlic

Rau muống là loại rau lá phổ biến trong ẩm thực Việt Nam bởi nó dễ trồng và gần như không cần chăm sóc. Có đến 10 cách chế biến rau muống khác nhau.

Rau Củ Kho Quẹt

raw vegetables | sauce: caramelized fish sauce dip

Việc ăn rau sống, luộc sơ hoặc hấp không còn xa lạ. Tuy nhiên, điều kỳ diệu của món kho quẹt nằm ở nước chấm mắm cá kho kẹo đậm đà.

Món Canh

Nhiều món canh Việt Nam có sự cân bằng hoàn hảo giữa chất đạm và chất xơ, mang đến sự hài hòa trong hương vị.

Ví dụ, nếu Canh Chua Cá mang vị chua ngọt, thì Canh Khổ Qua Dồn Thịt lại có chút vị đắng với hậu vị mặn mà. Canh Súp Rau Củ có vị ngọt nhẹ từ xương sườn hầm và vị ngọt tự nhiên từ các loại củ luộc.

Canh Chua Cá

sweet and sour fish soup

Canh Khổ Qua Dồn Thịt

stuffed bitter melon soup

Canh Súp Rau Củ

starchy vegetables pork rib soup

Tráng Miệng

Mặc dù có nhiều loại món tráng miệng ở Việt Nam, chè ngọt là món được yêu thích nhất vì sự kết hợp giữa các nguyên liệu giòn, mềm và dai trong nước dùng ngọt thanh.

Trong dịp Tết, người Việt thích thưởng thức Chè Trôi Nước. Những viên chè nhỏ xinh, đầy màu sắc này tượng trưng cho sự đoàn tụ của người thân trong gia đình.

Chè Trôi Nước

glutinous rice balls bathed in a sweet ginger syrup

Chè Đậu Xanh Phổ Tai

mung bean with seaweed sweet soup

Chè Chuối Bột Báng

banana and tapioca sweet soup

Những món chè kết hợp với trái cây tươi mát, tạo nên sự cân bằng hoàn hảo với các món chính đậm đà trong bữa ăn.

Vị ngọt ngào của những món tráng miệng này đã kết lại bữa tiệc Tất Niên Đoàn Viên viên mãn của chúng ta. Giờ thì đã đến lúc ta chúc nhau:

CHÚC MỪNG NĂM MỚI!
HAPPY NEW YEAR!

Lên đầu trang